بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس گل و برگ بومادران تماشایی (Achillea nobilis L. subsp. neilreichii) رویش یافته در استان گیلان

مقدمه: جنس بومادران از تیره آفتابگردان2 شامل حدود 115 گونه در سراسر جهان می‌باشد. در کشور ایران 19 گونه از این جنس رویش دارد که دارای خواص دارویی بوده و در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف: بررسی اجزای تشکیل‌دهنده‌ اسانس گل‌ و برگ گونه‌‌ بومادران تماشایی (Achillea nobilis L. subsp. neilreichii) می‌باشد. روش بررسی: در این تحقیق گونه بومادران تماشایی3 از محل رویش خود واقع در روستای داماش، شرق رودبار گیلان، جمع‌آوری شد. از گل و برگ این گونه به‌طور جداگانه به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری شد و اجزای اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS آنالیز و شناسایی شدند. شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده‌ اسانس، به کمک طیف جرمی، تزریق همزمان نمونه‌های استاندارد، شاخص بازداری آنها و مقایسه با شاخص‌های بازداری گزارش شده در منابع، صورت گرفت. نتایج: بازدهی اسانس برای گل و برگ گونه‌ A. nobilis L. subsp. neilreichii، به ترتیب 8/1 و 0/1 ‌درصد وزنی - وزنی به‌ دست آمد. تعداد 44 ترکیب (8/86 درصد) در اسانس گل، و تعداد 42 ترکیب (4/93 درصد) در اسانس برگ این گونه شناسایی شد. ترکیب‌های اصلی در اسانس نمونه گل عبارتند از: 1,8-cineole (3/10 درصد)، geranyl isovalerate (4/8 درصد) و ترکیب‌های اصلی اسانس نمونه‌ برگ نیز عبارتند از: 1,8-cineole (0/17 درصد) وtrans-verbenol (1/14 درصد). نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که در نمونه‌ گل و برگ گیاه، مونوترپن‌ها به ترتیب (8/59 و 2/72 درصد) و سزکویی ترپن‌ها به ترتیب (2/22 و 6/12 درصد) اسانس را به ترتیب، تشکیل می‌دادند.